Doğa sporları kütüphanesi serimizin 2. Ve en çok beklenen yazılarından biri olan tüplü dalış nedir? nasıl yapılır? Yazımızla sizlerleyiz.
Tüplü dalış esas olarak ulaşılamayan su altı dünyasının cazibesi için yapılır. İnsanlığın tam olarak kontrol edemediği, keşfetmenin oldukça ilgi çekici olduğu bir doğa sporudur. Dünya üzerinde sadece su altında nefes alamayız ve tüplü dalış sınırlı bir süre de olsa, su altında nefes alma, o dünyaya ait olma hissini yaşatır. Bu sebeple oldukça ilgi çekicidir.
Tüplü dalış yeteneklerimizi ve bazen de sınırlarımızı keşfetmemizi sağlar. Organizasyonel becerilerimizin, problem çözme, kurtarma ve hatta fotoğrafçılık ve su altı çekimlerinin devamlı olarak testi gibidir. Her yaştan, milletten ve sosyal alandan insanların ilgisini çeken, fantastik sualtı dünyasını keşfetmenin, nefes kesen renkli ve çeşitli sakinleri ile tanışmanın, sırlarına yaklaşmanın en keyifli yolu olan tüplü dalış aktivitesini, yakından inceleyelim.
TÜPLÜ DALIŞ YANİ SCUBA DIVING NEDİR?
Kimin aklına gelmiştir bu tüplü dalış? Kim suyun altında uzun süre nefes alabileceği ekipmanlar yapıp sualtı dünyasını keşfedebileceğini düşünmüştür. Nereden çıkmış canım bu tüplü dalış dediğimiz aktivite? J Özetlemek gerekirse, şöyledir ki; Deniz aşığı Kaptan Cousteau ve yakın arkadaşları 1936 yılında sualtı dünyasını yakından keşfedebilmek için, Philippe Taillez ve Frédéric Dumas ile birlikte yüzücü gözlükleriyle dalış denemeleri yapmaya başladı. Cousteau ve iki arkadaşı (Taillez ve Dumas) daha derine dalarak daha uzun süre su altında kalmak istiyorlardı. Kendi yaptıkları şnorkelleri; vücudu kaplayan, yalıtılmış dalış giysileri ve içinde sıkıştırılmış hava bulunan tüplerle yaptıkları taşınabilir soluma cihazlarıyla kendi dalış takımlarını oluşturdular ve bu takımın hepsine SCUBA dediler. Aslında SCUBA bir kısaltma. Peki SCUBA nedir?
SCUBA, İngilizce’deki Self Contained Underwater Breathing Apparatus’un kısaltmasıdır. Türkçe karşılığı ise “kendine kendine yetebilen (yüzeyden bağımsız) sualtı soluma aparatı (ünitesi)” olarak çevrilebilir. Scuba, hem yapılan sporun, hem de kullanılan ünitenin ismidir.
SCUBA takımı 3 ana ekipmanın bir araya gelmesiyle oluşur. Bunlar;
Tüp, BCD ve Regülatör Takımı
Gelin bu ekipmanları yakından inceleyelim.
Tüp
Dalış tüpleri çelik veya alüminyum maddelerinden yapılır. Bu nedenle 2 ayrı tüp çeşidi vardır. Çelik tüp daha ağır, alüminyum tüpler ise daha hafiftir. Dalış tüplerinin içinde şu an soluduğumuz havanın aynısı vardır. Bu yüzden bu tüplere oksijen tüpü dememiz yanlış olur. Dalış tüplerinin içinde %78 Nitrojen, %21 Oksijen ve %1 diğer gazlar mevcuttur. Dalış tüplerinin içine kompresör yardımı ile 200 atm/bar sıkıştırılmış hava ile doldurulur. Bunun nedeni dalgıçlara daha fazla hava sağlayabilmektedir. Kompresörler şu an soluğumuz havayı alıp havadaki nemi filtreler yardımı ile süzerek kuru hava olarak tüplerimize doldurur. Kuru hava basmamızın tek sebebi çelik tüplerimizin pas tutmamasıdır.
12 lt’lik bir tüp, 200 atm/bar hava ile doldurulduğunda 12 x 200 = 2.400 lt’lik bir hava sağlar.
BCD
BCD, ya da kısaca BC. Bu da Buoyancy Control Device kısaltmasıdır. Türkçe karşılığı Yüzerlilik Kontrol Cihazı’dır. BCD bir yeleğe benzer. Bu yelek dalış tüpümüzü tutar ve hem sualtında hem su üstündeki yüzerliliğimizi sağlar. BCD’nin içine hava basarak yükseltebilir ve içindeki havayı boşaltarak derine doğru inebilirsiniz.
Regülatör Takımı
Regülatörler, tüpteki yüksek basınçlı havayı soluyabileceğimiz basınca indirgeyerek bize rahat ve güvenli soluma sağlarlar. Regülatör takımı birkaç üniteden oluşur. Bunlar;
- Regülatör
- Derinlik ve Hava Basınç Göstergesi
- Yedek Hava Kaynağı
- BC Kamçısı
Regülatör; dalış tüpündeki havayı ortam basıncına indirgeyerek bulunduğumuz ortamda rahat nefes alabilmezi sağlar.
Derinlik ve Hava Basınç Göstergesi; bu göstergeye kısaca geyc diyoruz. Bizlere tüpümüzde bar cinsinden ne kadar havamızın kaldığını ve bulunduğumuz derinliği gösterir.
Yedek Hava Kaynağı; bu kaynağa ahtapot diyoruz. İsmine aldanıp farklı bir tüp ya da hava kaynağı olarak nitelendirmeyin. Regülatör ile aynı işlevde olan ahtapotumuz sarı renkte ve hortum boyu olarak daha uzundur. Bunun nedeni ise yanımızdaki buddy’mizin havası azaldığında ona hava sağlayabilmektedir. Ayrı bir dalış tüpüne bağlı değildir kendi dalış tüpümüze bağlıdır.
BC Kamçısı; BCD’mize hava akışı sağlayan bir hortumdur kendileri ?. Eğer ki bu kamçıyı kullanmazsak pozitif ve nört yüzerliliğimizi koruyamayız.
Scuba yapmak isteyen bir kişi, günübirlik dalış diye nitelendirdiğimiz turlara katılarak uzman dalış rehberleri ve dalış eğitmenleri ile deneme ve keşif dalışlarına katılabileceği gibi, sualtı dünyasını daha yakından ve derinden keşfedebilmek, fantastik dünyanın içine girebilmek için tüplü dalış eğitimi alarak da bu dünyaya adım atabilir. Tüplü dalış eğitimi, yetkili dalış merkezleri ve dalış eğitmenleri tarafından verilmeli ve geçerli bir dalış sistemi standartları içinde yapılmalıdır.
Scuba diving yani tüplü dalış, bizlerde özgürlük hissini yaratır. 3 boyutlu olarak yapabileceğiniz ender sporlardan biridir. Sadece sağa ya da sola değil, yukarı ve aşağıya doğru hareket etmenize de olanak verir. Suyun altında size “uçma” hissiyatını yaşatır.
Şimdi gelelim dalış eğitimi nedir? nasıl alınır? sorusunun cevabına
Dalış eğitimleri şu an dünyada en çok bilinen PADI, SSI, CMAS sistemlerinde hepsi birbirine denk olacak şekilde verilmektedir. Bu eğitimlerin hepsinde kursiyerler hem teorik hem de pratik eğitimlerinden başarılı olarak geçmek zorundadır. 3 seviye eğitim kursları mevcuttur.
Bunlar;
1.Seviye
- PADI ve SSI sistemlerinde Open Water Diver
- CMAS sisteminde 1 Yıldız Dalıcı
Bu seviyedeki dalgıçlar temel sualtı becerilerini tamamlayarak ilk seviye brövelerini alırlar ve dünyanın her yerinde en fazla 18 metreye kadar dalışlarını gerçekleştirebilirler.
2.Seviye
- PADI ve SSI sistemlerinde Advanced Open Water Diver
- CMAS sisteminde 2 Yıldız Dalıcı
Bu brövenin eğitimlerine katılabilmek için dalıcıların 1.seviye brövelere sahip olmaları ve resmi olacak şekilde minimum 20 sportif dalış yapmaları gerekmektedir.(Eğitim dalışları hariç)
Bu eğitim seviyesindeki becerileri tamamlayan dalıcılar brövelerini alarak dünyanın belli noktalarında en fazla 40 metre, bazı noktalarında ise en fazla 30m’ye kadar dalışlarını gerçekleştirebilirler. Ayrıca bu seviyedeki dalıcılara rescue eğitimlerini alırlarsa kurtarma dalıcısı denilir. Rescue eğitimleri ayrı bir eğitimdir.
3.Seviye
- PADI ve SSI sistemlerinde Dive Master
- Cmas sisteminde 3 Yıldız Dalıcı
Bu seviyeye ulaşmak isteyen dalgıçların 2.seviye brövelerini aldıktan sonra ekstra en az 50 dalış daha yapmaları gerekmektedir. Bu seviyedeki eğitimi almak isteyen dalgıçlar artık bu işi profesyonel olarak yapacaksa tavsiye edilir. Eğer hobi olarak kalacaksa bu eğitimin alınmasına gerek yoktur. Çünkü 2 ve 3. seviye bröveye sahip dalıcıların dalabilecekleri derinlik seviyeleri değişmeyip en fazla 30-40 metre derinliktedir.
Bu seviye eğitim biraz meşakkatli olup eğitmenliğin ufak bir pratiğidir diyebiliriz. Çünkü bu seviye eğitimi aldıktan sonra dalıcılar dalış liderliği yapabilecek ve deneme dalışı yaptırabilecekler. Bu nedenle çok fazla teorik ve pratik bilgiye ihtiyaç vardır.
İster eğitim alarak, isterseniz de günübirlik turlar ile tüplü dalış aktivitesine katılarak bu eşsiz duyguyu deneyimleyebilirsiniz. Uzay boşluğunda yürüyor olmanın hissini dünya üzerinde tadabileceğiniz yegane aktivite olan tüplü dalış dünyadaki en güvenli doğa sporlarının başında gelmesiyle çekimser kalanların da yüreğine su serpiyor diyebiliriz J
Bir doğa gününde dalış aktivitesinde buluşmak isterseniz aşağıdaki programları incelemenizi tavsiye ederiz…
